انواع فولاد ضد زنگ
انواع فولاد ضد زنگ
فولاد ضد زنگ چیست؟
عنصر آلیاژی اصلی در فولاد ضد زنگ، کروم است (معمولاً بین 20 تا 30 درصد). این نوع فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی ارزشمند است و می‌توان گفت نسبت به فولاد نرم تا 200 برابر مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد.
انواع فولاد ضدزنگ به 5 گروه تقسیم می‌شوند:
آستنیتی
فولادهای آستنیتی یکی از انواع فولادهای ضدزنگ و بخش بزرگی از بازار فولاد ضدزنگ را تشکیل می‌دهند. برخی از کاربردهای متنوع آن در ساخت تجهیزات تهیه غدا، ظروف آشپزخانه و ابزارپزشکی است. این فلزات خاصیت مغناطیسی ندارند و عملیات حرارتی روی آن‌ها صورت نمی‌گیرد و در بین گریدهای ضدزنگ بیشترین قابلیت جوش را دارند. فولادهای آستنیتی به سه گروه تقسیم می‌شوند:
- نیکل-کروم رایج (300 سری)
- منگنز-کروم-نیکل-نیتروژن (200 سری)
- آلیاژهای ویژه
فریتی
فولادهای فریتی شامل مقدار کمی نیکل، 12 تا 17 درصد کروم، کمتر از 0.1 درصد کربن و مقدار کمی از عناصر آلیاژی دیگر مانند مولیبدنیوم، آلومینیوم و تیتانیوم است. آن‌ها دارای داکتیلیتی (ductility) و شکل پذیری بالا هستند اما استحکام دمابالای آن‌ها در مقایسه با گریدهای آستنیتی نسبتاً ضعیف‌تر است.
بعضی از گریدهای ضدزنگ فریتی (مانند نوه 409 و 405) از فولادهای ضدزنگ دیگر ارزان‌تر هستند. این فلزات خاصیت مغناطیسی ندارند و قابلیت عملیات حرارتی ندارند، اما برای افزایش استحکام می تواند از کار سرد استفاده کرد.
مارتنزیت
فولادهای مارتنزیتی شامل 11 تا 17 درصد کروم، کمتر از 0.4 درصد نیکل و حداکثر تا 1.2 درصد کربن می‌باشند. میزان کربن این فولادهای قابل سخت کاری بر روی شکل دهی و جوشکاری آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برای به دست آوردن خواص مفید و جلوگیری از ترک خوردن، پیش گرمایش و عملیات حرارتی بعد از جوش نیاز است.
فولادهای ضدزنگ مارتنزیت مانند نوع 403 و 410 و 410 نیم و 420 خاصیت مغناطیسی و قابلیت عملیات حرارتی دارند. از این نوع فولادها در چاقوها، ابزارهای برش و هم چنین ابزار جراحی و دندان پزشکی استفاده می‌شود.
دوپلکس
اساساً و در درجه اول در صنایع شیمیایی و کاربردهای لوله کشی استفاده می‌شود. فولاد ضدزنگ دوپلکس معمولاً شامل 22 تا 25 درصد کروم و 5 درصد نیکل با مولیبدنیوم و نیتروژن است. دوپلکس ها نسبت به فولادهای ضدزنگ آستنیتی استحکام تسلیم بیشتر و مقاومت ترک خوردگی تنش بالاتر نسبت به کلراید دارند.
سخت‌کاری سریع
این در واقع یک نوع فولاد ضدزنگ کروم-نیکل است که شامل اضافات آلیاژی دیگری مانند آلومینیوم، مس و تیتانیوم است. این آلیاژها به وسیله یک حلال و عملیات حرارتی پیری سخت می‌شوند. آن‌ها می‌توانند در شرایط پیری آستنیتی یا مارتنزیت باشند.
دسته بندی شرایط استفاده انواع فولاد ضد زنگ
- محیطی
- خوردگی و مقاومت به خوردگی
- مقاومت به اکسیداسیون و لکه
- ایجاد حفره (pitting)
- شکاف خوردگی
